🔍 چرا در برخی سازمانها، دستمزد یک کارشناس از مدیر مستقیمش بیشتر است؟
📊 تحول در ساختار ارزشگذاری مشاغل
در نگاه نخست، این پدیده ممکن است خلاف منطق سلسله مراتب سازمانی به نظر برسد؛ اما در فضای کسب وکار امروز، به ویژه در شرکتهای فناوری محور و دانش بنیان، این وضعیت رو به افزایش است. علت اصلی، دگرگونی در معیارهای ارزشگذاری مشاغل است. برخلاف گذشته که جایگاه سازمانی و تعداد افراد تحت مدیریت، مبنای اصلی تعیین حقوق بود، امروزه مهارتهای تخصصی کمیاب، تأثیر مستقیم بر درآمدزایی و ارزش بازار نیروی کار نقش تعیینکنندهتری ایفا میکنند. یک مهندس ارشد در حوزههایی مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین یا امنیت سایبری، به دلیل کمیاب بودن تخصصش، ممکن است در بازار کار ارزشی بسیار فراتر از یک مدیر میانی داشته باشد.
⚖️ مبانی علمی و مدیریتی این رویکرد
از دیدگاه علمی مدیریت منابع انسانی، این مسئله برپایه نظریههای جبران خدمت مبتنی بر شایستگی و اقتصاد بازار کار استوار است. در مدلهای نوین سازمانی مانند سازمانهای افقی و ساختارهای شبکه ای، تمرکز از «مدیریت افراد» به «مدیریت پروژهها و تخصصها» تغییر کرده است. مطالعات نشان میدهد در چنین محیط هایی، کارکنان با مهارتهای تخصصی بالا، تأثیر بیشتری بر نوآوری، کیفیت محصول و سودآوری شرکت دارند. بنابراین، سیستمهای پاداش نیز به سمت ارزشآفرینی مستقیم میل میکنند، نه صرفاً جایگاه اداری. این رویکرد با عنوان «مسیر شغلی دوگانه» شناخته میشود که امکان پیشرفت و درآمد بالا را هم در مسیر فنی و هم در مسیر مدیریتی فراهم میسازد.
🌍 تأثیر بازار کار و عرضه و تقاضا
بازار کار امروز، به ویژه در حوزههای هایتک، با کمبود شدید نیروهای متخصص و باتجربه روبروست. این کمبود، تقاضا برای چنین افرادی را بالا برده و در نتیجه، دستمزد آنان را به سطحی فراتر از بسیاری از موقعیتهای مدیریتی رسانده است. شرکتهایی که به دنبال جذب و نگهداری استعدادهای درجهیک هستند، ناچارند سازوکارهای سنتی حقوق و مزایا را کنار بگذارند و به سمت الگوهای انعطافپذیرتر و رقابتیتر حرکت کنند. در این میان، تخصصهایی که به طور مستقیم با فناوریهای نوین، تحلیل داده و بهبود فرآیندها مرتبط هستند، در صدر فهرست مشاغل با دستمزد بالا قرار میگیرند.
✅ نتیجهگیری و جمعبندی
پدیده بالاتر بودن حقوق کارشناس از مدیر، نشانهای از بلوغ سازمانها در درک واقعی ارزشآفرینی منابع انسانی است. این رویکرد نه تنها به حفظ نخبگان فنی کمک میکند، بلکه تضمین میکند که پستهای مدیریتی به افرادی سپرده شود که شایستگی رهبری دارند، نه صرفاً تمایل به درآمد بالاتر. در محیطهای رقابتی امروز، شرکتهای پیشرو به این درک رسیدهاند که برای بقا و رشد، باید هم به مدیران کارآمد و هم به متخصصان نخبه بها دهند. حتی اگر این به معنای شکستن چارچوبهای سنتی حقوق و دستمزد باشد. این تحول، آیندهای را ترسیم میکند که در آن مهارت و تأثیر، برتر از عنوان و پست سازمانی قرار میگیرد.
دیدگاهها